Gluten Nedir?
Gündem 71 Editörü • 20 Aralık 2020 23:23
Gluten Nedir?

Gluten, buğday, arpa ve çavdar gibi birçok tahılda doğal olarak bulunan bir proteindir. 

Gluten ismi, su ve unun hamur oluşturmak için karıştırıldığı zamk benzeri kıvamdan gelir. Dengeli, yüksek lifli bir diyetin önemli bir bölümünü oluşturan ekmek, makarna, tahıl ve hamur işleri gibi birçok ürüne yumuşak, çiğneme gerektiren bir doku veren mayalanmadan sorumludur. Ancak, bazıları salata sosları, işlenmiş etler ve çorbalardan oluşan, doku ve nem tutmayı iyileştirmek için pek çok alçakgönüllü işlenmiş gıdaya glüten de eklenir. Bu kadar geniş bir ürün yelpazesinde glütene sahip olmak, glütenden tamamen kaçınmayı zorlaştırabilir ve hatta zorunda mıyız? Daha fazla bilgi edinmek için sayfayı aşağı kaydırarak haber içeriğini okumaya devam edin. 

Gluten Zararlı Mıdır?

gluten nedir

Glutenin kendisi gerekli besinleri sağlamazken, çoğu insan için genellikle zararsızdır. Ve tıp uzmanları, halk için glutensiz beslenmenin sağlık açısından önemli bir yararı olmadığını gösteren hiçbir kanıt olmadığı konusunda hemfikir. Aslında durum tam tersidir. Araştırmalar, uzun süreli glütensiz diyet uygulayan kişilerin lif, demir ve tabii ki kalsiyum gibi daha fazla beslenme eksikliğine sahip olma eğiliminde olduğunu gösteriyor. 

Bununla birlikte, glüten, tedavinin bir parçası olarak glüten içeren yiyecekler hariç olmak üzere, çölyak hastalığı, çölyak dışı glüten duyarlılığı ve diyet gerektiren buğday alerjisi gibi bazı tıbbi durumları tetikler. 

Çölyak Hastalığı Nedir?

Çölyak hastalığı, dünya nüfusunun yaklaşık% 1 ila 2’sini etkileyen bir otoimmün bozukluktur. Ciddi rahatsızlığa ve ardından bazı durumlarda vücudunuzda gerçek hasara neden olabilir. Çölyak hastaları için buğdayda veya diğer tahıllarda bulunan 50 miligram protein çok önemlidir. Neden? Çünkü bağışıklık sistemini tetikleyerek ince bağırsak hücrelerine saldırması yeterlidir. Bu, ince bağırsak astarında hasara neden olur. Bu da besinlerin yetersiz emilmesine, rahatsız edici semptomlara ve diğer sağlık sorunlarına yol açar. Bunlar kısırlık, osteoporoz ve ardından nöbetlerdir. Bu hastalığın kesin nedeni belirsiz olsa da, araştırmalar genetik bileşenlerin bir rol oynadığını öne sürüyor. Çölyak hastalığının en sık görülen semptomları şu şekildedir:

  • Şişkinlik, ishal, kabızlık, karın ağrısı, iltihaplanma ve ardından sindirim dokusunda hasar gibi sindirim sorunları
  • Deri döküntüleri, egzama
  • Yorgunluk, baş ağrısı, kafa karışıklığı, “sisli beyin”
  • Açıklanamayan kilo kaybı
  • Besin eksiklikleri, riskli bir bağışıklık sistemi

Çölyak Dışı Gluten Duyarlılığı Nedir?

Buğday alerjisi veya çölyak hastalığı testi pozitif olmayan ancak mide ağrısı, ishal veya şişkinlik gibi negatif belirtiler gösteren kişiler çölyak dışı glüten duyarlılığı yaşayabilir. Semptomlar can sıkıcı olsa da ince bağırsak dokularına herhangi bir zarar vermez.

Buğday Alerjisi Nedir?

gluten nedir buğday alerjisi

Buğday alerjisi, bağışıklık sisteminin buğdayı hastalığa neden olan bir madde olarak yanlışladığı bir gıda alerjisi türüdür. Tıkanıklığa, nefes almada zorluklara veya sindirim sorunlarına neden olabilir. Çölyak hastalığı ve çölyaksız glüten duyarlılığının aksine, reaksiyonun nedeni buğday ve tahılda bulunan glüten yerine buğdaydır. Bu nedenle buğday alerjisi olan kişiler arpa veya çavdar gibi diğer tahılları tüketebilirler. 

Glutensiz Diyette Ne Yenir?

Glüten duyarlılığınız varsa, semptomları yönetmek için katı bir glütensiz diyete bağlı kalmak çok önemlidir. İşte kaçınılması gereken bazı glütenli yiyecekler ve yenmesi güvenli yiyecekler. 

  • Tam buğday, arpa, çavdar, tritikale, kuskus, irmik, bulgur, durum, einkorn gibi glüten içeren tahıllardan kaçının. 
  • Makarna, ekmek, tahıl, kraker, malt, çavdar birası, unlu mamuller, çorbalar, soslar, salata sosları gibi glüten içeren tahıllardan yapılmış ürünlerden kaçının. 
  • Yenmesi güvenli olan glütensiz yiyecekler arasında glütensiz tam tahıllar; taze meyve ve sebzeler; baklagiller, et, kümes hayvanları, deniz ürünleri ve fındık gibi proteinler; bazı süt ürünleri; katı ve sıvı yağlar. 
  • Glütenli yiyecekleri alma olasılığını ortadan kaldırmak için işlenmiş gıdalardaki glütensiz etiketi arayın.

Kilo Vermede Glutensiz Diyet Etkili mi?

Glutensiz kilo kaybı için etkili bir diyet ve genel olarak sağlıklı yaşamın bir parçası olarak ilan edilse de, glutensiz diyetin kilo vermedeki etkilerini glüten duyarlılığı olmayan insanlar üzerindeki etkilerini araştıran hiçbir araştırma yoktur. Ancak glutensiz diyetleri takiben çölyak hastalığı olan insanlar üzerindeki uzun vadeli etkileri araştıran çalışmalar, glütensiz diyetin kilo kaybından çok kilo alımına neden olabileceğini buldu.

SSS

Çölyak hastalığı yaşamın ilerleyen dönemlerinde gelişebilir mi?

Çölyak hastalığının çocuklukta geliştiği ve semptomların başlaması nedeniyle yaşamın ilerleyen dönemlerinde teşhis edildiği şeklindeki yaygın inanca meydan okuyan son araştırmalar, daha önce negatif test yapmış olsanız bile yalnızca sizin her yaşta çölyak hastalığı geliştiremeyeceğinizi, aynı zamanda yaşlı yetişkinlerin onu geliştirme riski daha yüksektir.

Evde glüten intoleransı olup olmadığını test edebilir miyiz?

Evde dışkı veya parmaktan kan testi ile doğrudan tüketici kullanımı için pazarlanan test kitleri vardır. Uzmanlar, bu testlerin herhangi bir gıda alerjisi, intoleransı veya hassasiyetini belirlemek için güvenilir kaynaklar olmadığı konusunda uyarıyorlar. Ayrıca, bu testler potansiyel olarak birçok yanlış pozitif sonuç verebilir ve bu da gereksiz gıda kısıtlamalarına ve beslenme eksikliklerine neden olabilir. 

Glutensiz tahıllar nelerdir

Yaygın olarak tüketilen tahılların çoğu glüten kaynağı olmasına rağmen, duyarlılığınız varsa diyetinizin bir parçası haline getirebileceğiniz bazı çok besleyici glütensiz tahıllar vardır. Bazı sağlıklı glütensiz tahıllar; kinoa, yulaf, karabuğday, mısır, esmer pirinç, teff, amaranth ve sorgum.

Gluten ile ilgili sonuç

Gluten, birçok tahılda bulunan bir proteindir. Yutulduğunda, çölyak hastalığı, çölyak dışı glüten duyarlılığı ve buğday alerjisi olan kişilerde rahatsızlıktan ciddi sağlık sorunlarına kadar değişen semptomlara neden olabilir. Bu nedenle, bu sorunlardan herhangi biri ile klinik olarak teşhis edilen kişiler glütensiz bir diyet uygulamalıdır. Glutensiz beslenmenin bu sorunlardan muzdarip olmayan insanlar için pek çok sağlık yararı olduğuna ve yarardan çok zarara neden olabileceğine dair hiçbir kanıt yoktur. Gluten intoleransı ile ilgili sağlık sorunlarınız olduğunu düşünüyorsanız, bir tıp doktoruna danışın. 

Gündem 71 İpucu